Kunstraad actief op ‘Cultuur in Beeld’
De schitterende Van Nelle fabriek in Rotterdam was het decor voor de conferentie Cultuur in Beeld op 7 december, waar de kunstraad de organisatie van een deelsessie voor zijn rekening had genomen. Het gesprek ging over de toekomst van Culturele Regio’s en werd geleid door AKr-voorzitter, Felix Rottenberg.
Amsterdam moet zich meer gaan verhouden tot de steden en dorpen om ons heen. Dat is goed om de binnenstad te ontlasten en het is in ieders belang om de culturele voorzieningen in de Metropool Regio Amsterdam (MRA) zo goed mogelijk te benutten. Araf Ahmadali van de Gemeente Amsterdam toonde in een visuele presentatie de contouren en de voorzieningen in de MRA. De regio trekt maar liefst 14 miljoen internationale bezoekers per jaar en voor de meesten is cultuur de voornaamste trekker. Alle reden dus om de MRA, die aanvankelijk op economie en ruimte gericht was, een ‘cultuurimpuls’ te geven. Na drie jaar voorbereiding komt de MRA begin 2017 met een actieagenda.
Voordat de discussie begon, legde Jeroen Bartelse, algemeen secretaris van de Raad voor Cultuur, uit hoe de Raad op het idee voor regionalisering van het cultuurbeleid was gekomen. Het huidige stelsel rammelt. Zo is het voor velen niet altijd duidelijk wat het verschil is tussen een BIS-instelling of een fondsinstelling. Tegelijkertijd betalen de gemeente en de provincies volop mee aan een bloeiend cultuurleven. Nu worden deze wethouders en gedeputeerden geconfronteerd met beslissingen die in Den Haag worden genomen. Het zou beter zijn, aldus Bartelse als de regio’s zelf met plannen kwamen waar de rijksoverheid op kon aansluiten. ‘Welke keuzes maakt de bevolking? aldus Bartelse, die hoopt dat er door die omdraaiing op lokaal en regionaal niveau een veel beter gesprek over het cultuurbeleid zal plaatsvinden.
Amsterdam Castle
In Amsterdam is het kunstenplan op stedelijk niveau georganiseerd, maar toen wethouder Ollongren eerder dit jaar een cultuurreis naar New York organiseerde waren instellingen uit de hele MRA uitgenodigd. Bert Boer, directeur van het Muiderslot, dat tegenwoordig als Amsterdam Castle in de toeristenfolders staat, maakte deel uit van de delegatie. ‘Muiden is het best bewaarde geheim van Amsterdam,’ stelde Boer in Rotterdam. Zijn internationale bezoekersaantallen waren in korte tijd verdrievoudigd. Hij wil van historisch huis het Museum voor de Middeleeuwen worden en zo een bijdrage leveren aan de oplossing van het Amsterdamse probleem dat de historische binnenstad verstopt geraakt is. Zijn enige probleem is dat hij weinig kunt in bruikleen krijgt omdat de voorzieningen (klimaat, verzekeringen) voor het Muiderslot te duur zijn.
Wellicht kan de volgende gast in het panel daar bij helpen. Jur Botter (D66) is cultuurwethouder in Haarlem. U weet wel, die stad die tussen Amsterdam City en Amsterdam Beach (Zandvoort) is ingeklemd en wordt aangeprezen als authentic Haarlem. ‘Nederland is zo klein. Waarom doen we zo moeilijk over afstanden?’ brengt Botter in. ‘Er kan veel gewonnen worden als we gecombineerde arrangementen aanbieden.’ Broer voegt daaraan toe dat een bus vanaf Amsterdam CS die voor de deur van het Muiderslot stopt, ook zeer behulpzaam bij het spreiden van toeristenstormen zou zijn. En die kunstwerken? ‘Alles wat in het depot van het Teylersmuseum zit is eigendom van de gemeente Haarlem, dus Boer moet maar eens komen praten.’
We The North
Ebrien den Engelsman is algemeen secretaris van de kunstraad in Groningen. Zij legt uit dat de samenwerking tussen 4 steden en 3 provincies daar in het initiatief We The North ver is gevorderd. De aanzet hiertoe is in 2015 gegeven waarbij het culturele veld als katalysator is opgetreden. Er is in Noord-Nederland sprake van een wezenlijk andere situatie dan in de randstad en een groot deel van de rest van het land. Waar elders sprake is van stedelijke regio’s met kleine steden en land er om heen, is het noorden minder verstedelijkt. Van de 1,7 miljoen inwoners in de Noordelijke regio woont slechts een derde in steden. ‘Wij spreken over culturele regio’s niet over stedelijke regio’s. De kracht van het noorden is de ruimte, niet de stad.’ Omdat ze in het noorden vroeg begonnen zijn, bieden ze aan een experimenteerregio te worden. Ze hebben gezamenlijk een stip op de horizon gezet en drie programmalijnen geformuleerd. ‘Ook het bedrijfsleven vindt het belangrijk dat er genoeg cultuur blijft vanwege het vestigingsklimaat. Ondernemers hebben al een fonds opgericht, waar op dit moment helaas nog geen geld in zit.’
The Dutch Delta
Voorzitter Felix Rottenberg vindt dat het tijd is de zaal bij de discussie te betrekken. Zo blijkt dat drie steden in Zuid-Limburg al in zogeheten ‘ketensessies’ per discipline in kaart brengen wat er nodig is. De steden willen straks samen met de provincie een aanvraag bij het Rijk indienen en hebben daarover al contact met de Raad voor Cultuur. Men betreurt het wel dat individuele kunstenaars op dit moment weinig geneigd zijn zich te vestigen in de regio Limburg. Diverse invalshoeken passeren de revue. Er is behoefte aan een langetermijnvisie (over de politieke mandaten voor 4 jaar heen), door Felix Rottenberg vertaald in ‘langlopende investeringskredieten’. Er is behoefte aan beter vervoer. ‘Over 50 jaar is er een nachttreinenstelsel, want dan is Nederland een Metropool,’ merkt Rottenberg op.
Dit brengt in de laatste minuten van de discussie wilde speculaties op gang. Muziekjournalist Stan Rijven denkt dat Groningen tegen die tijd Amsterdam Countryside heet. Een andere deelnemer suggereert dat Rotterdam in het buitenland te boek zal staan als Amsterdam Harbour. De term I Amsterdam lijkt opeens hopeloos achterhaald. Dit moet We Amsterdam worden, alleen op die manier houd je alle partijen in ‘The Dutch Delta’ betrokken.